Kształcenie geograficzne w warunkach edukacji zdalnej. Badania i wyniki

Sytuacja bezprecedensowa spowodowana stanem epidemicznym wiosną 2020 roku doprowadziła do prawdziwej rewolucji technologicznej w sferze edukacji na całym świecie. Ta sytuacja o zasięgu globalnym jest widoczna także w Polsce. Zaledwie w ciągu kilku miesięcy nastąpił niebywały „skok” technologiczny, cywilizacyjny.

Nowa forma kształcenia zdalnego pojawiła się nie tylko w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, ale także stała się rzeczywistością szkół wyższych, uniwersytetów, politechnik, itp. Współczesne technologie umożliwiają bezpośredni kontakt w czasie rzeczywistym, który zachodzi pomiędzy nauczycielem a uczniem czy studentem za pomocą audio- lub wideokonferencji, niezależnie od odległości, jaka ich dzieli. Przejście na formę kształcenia zdalnego wprowadzone nagle, bez wcześniejszego przygotowania zarówno nauczycieli, uczniów, jak i studentów, spowodowało, że nie mając doświadczenia stanęli w obliczu niespotykanych dotąd wymiarów edukacji, przed znacznym wyzwaniem. Zatem nauczanie zdalne kształtuje się hic et nunc, na naszych oczach, przy ogromnym zaangażowaniu wszystkich, a rozwój tego zjawiska dla przyszłości edukacji może być wartością dodaną, wzbogacającą proces kształcenia.

Ponieważ sytuacja z kognitywistycznego punktu widzenia jest wyjątkowa, podejmowane są liczne badania i sporządzane raporty dotyczące edukacji zdalnej, pracownicy i doktoranci Laboratorium Dydaktyki Geografii i Badań Edukacyjnych Wydziału Nauk Geograficznych
i Geologicznych UAM przeprowadzili badania naukowe dotyczące procesu kształcenia geograficznego w warunkach pracy zdalnej na różnych poziomach edukacyjnych,
w szkołach podstawowych, ponadpodstawowych i na poziomie akademickim.

Celem badań i powstałych na ich podstawie opracowań naukowych było poznanie opinii nauczycieli akademickich, studentów oraz nauczycieli szkolnych i uczniów dotyczących znaczenia procesu kształcenia zdalnego oraz określenie możliwości osiągania w takich warunkach założonych efektów uczenia się. Istotne było rozpoznanie sposobu zorganizowania
i prowadzenia nauczania zdalnego, wykorzystania narzędzi cyfrowych i technik nauczania zdalnego, organizacji czasu, sposobu przygotowania i przekazywania materiałów dydaktycznych oraz możliwości kształtowania umiejętności wśród studentów i uczniów.

Niezwykle ważna jest także świadomość trudności pojawiających się w pracy zdalnej i możliwości ich pokonywania, jednak przede wszystkim dostrzeżenie wartości w takiej formie kształcenia. 

Zebrano interesujące wyniki, które pozwoliły na przygotowanie następujących artykułów naukowych odnoszących się do zagadnień kształcenia zdalnego na poziomie różnych typów szkół, które niebawem zostaną opublikowane:

• Piotrowska I., Abramowicz D., Cichoń M., Sypniewski J. – Uwarunkowania i wyzwania zdalnego kształcenia geograficznego w polskich szkołach.

   

• Cichoń M., Sypniewski J., Piotrowska I., Abramowicz D. – Edukacja zdalna a edukacja tradycyjna – wybrane aspekty badań.

   

• Piotrowska I., Abramowicz D. – Edukacja zdalna w kształceniu akademickim – szanse i zagrożenia. Perspektywa nauczycieli i studentów.

   

• Abramowicz D., Banasiak Ż., Kędra M., Hoffman P., Pilna D. – Nauczanie zdalne z perspektywy uczniów i nauczycieli. Przykład zastosowania modelu wirtualnego w nauczaniu zdalnym w klasach starszych w szkole podstawowej Cogito w Poznaniu.

   

• Abramowicz D., Kędra M., Groborz I. – Model wirtualny nauczania zdalnego w edukacji wczesnoszkolnej w nurcie pedagogiki Celestyna Freineta – perspektywa uczniów i nauczycieli.

Laboratorium Dydaktyki Geografii i Badań Edukacyjnych udostępni opublikowane badania na stronie internetowej po ich ukazaniu się.